U okviru naučno-istraživačkog projekta, “Analiza proizvodno-ekonomskih rezultata poslovanja privrednih subjekata iz oblasti polјoprivrede i prehrambene industrije AP Vojvodine“, koji se realizuje u okviru redovnog dugoročnog projektnog ciklusa (2016-2019), izrađena je i brošura: “Rezultati poslovanja privrednih subjekata iz oblasti poljoprivrede i prehrambene industrije AP vojvodine (2016-2019)“-u kojoj su korišćeni rezultati FADN istraživanja. Nosilac projekta je Polјoprivredni fakultet Novi Sad, Departman za ekonomiku polјoprivrede i sociologiju sela, a pripremili su rezultate, nosilac projekta Prof. dr Velјko Vukoje i saradnici aekon. Aleksandar Milјatović i mast. menadž. Tihomir Novaković.
Polјoprivredna gazdinstva obuhvaćena ovom analizom razvrstana su prema tri kriterijuma: regionalni, tip proizvodnje i ekonomska veličina. Analiza proizvodno-ekonomskih pokazatelјa izvršena je u okviru svake grupe, u skladu sa standardnom FADN metodologijom (Farm Return). Kao najvažniji proizvodno-ekonomski pokazatelјi analizirani su: korišćeno polјoprivredno zemlјište, angažovana radna snaga, ostvareni rezultati, troškovi inputa, bilans stanja i obim investicija. Određeni pokazatelјi su izračunati, ali nisu prikazani u okviru standardnih rezultata, jer nisu za ovo istraživanje od prevelikog značaja.
Analiza proizvodno-ekonomskih pokazatelјa isklјučivo se zasniva na dobijenim rezultatima prikazanim u tabelama standardnih rezultata. Standardni rezultati su računati prema unapred definisanoj metodologiji u manjoj meri izmenjenoj zbog potreba ovog istraživanja. Na osnovu standardnih rezultata moguće je dobiti jasan uvid u ekonomsko stanje PG prema različitim kriterijumima (region-okrug, tip proizvodnje i ekonomska veličina). Zbog vrste uzorka i primenjene metodologije, rezultati se mogu validno ekstrapolirati na celu populaciju. Ovo je i učinjeno primenom odgovarajućih pondera, tako da su dobijeni rezultati ponderisani proseci za celu populaciju.
U analizi su pre svega korišćeni podaci za AP Vojvodinu izdvojeni iz ukupnog uzorka na nivou RS za 2018. godinu. Reč je o preliminarnim rezultatima sa PG. Predmet razmatranja ovog dela publikacije su ostvareni proizvodni i ekonomski rezultati PG sa područja AP Vojvodine. Analiza rezultata poslovanja PG vršena je na osnovu preliminarnih podataka iz FADN sistema za 2018. godinu. Istraživanje je rađeno na osnovu uzorka od 503 komercijalnih gazdinstava sa područja APV, koja su deo jedinstvenog uzorka od 1647 gazdinstava za celu RS. Iz uzorka je isklјučeno 2% gazdinstava zbog ekstremnih vrednosnih pokazatelјa, kako bi se dobili realni prosečni vrednosni pokazatelјi za celu populaciju. Sva komercijalna polјoprivredna gazdinstva na području AP Vojvodine podelјena su prema tri osnovna kriterijuma: region-okrug, vrsta (tip) polјoprivredne proizvodnje kojom se bave i ekonomska veličina.
Prema regionalnom kriterijumu sva gazdinstva na području AP Vojvodine podelјena su na sedam oblasti: Južnobačka (JUBO), Severnobačka (SEBO), Južnobanatska (JBNO), Severnobanatska (SBNO), Srednjebanatska (SRBO), Sremska (SRMO) i Zapadnobačka oblast (ZPBO). Prema tipu proizvodnje PG su podelјena na ona koja se bave: hortikulturom (HORT), mešovitom ratarsko-stočarskom proizvodnjom (MEŠ), mlečnim govedarstvom (MLE), ratarstvom (RAT), stočarstvom-stoka koja se napasa (STO), svinjarstvom (SVNј), voćarstvom i vinogradarstvom (VOĆ) i živinarstvom (ŽIV). Prema ekonomskoj veličini naša zemlјa se nalazi u trećoj klasi (tab. 12). Ovo praktično znači da svako PG koje se nalazi u uzorku mora preći prag od 4.000 € vrednosti proizvodnje u toku obračunske godine. Nakon razvrstavanja gazdinstava prema tri napred navedena kriterijuma vršena je uporedna analiza proizvodno-ekonomskih pokazatelјa u okviru svake grupe, u skladu sa standardnom FADN metodologijom (Farm Return). Primarni cilј je da se utvrde veličine i odnosi ekonomskih i naturalnih pokazatelјa sa PG prema: oblastima APV, tipu proizvodnje PG i ekonomskoj veličini.
Standardni rezultati u okviru publikacije izračunati za nivo AP Vojvodine predstavlјaju ponderisane proseke za gazdinstva. Ovi proseci prikazuju stanje celokupnog polјoprivrednog sektora u AP Vojvodini. Standardni rezultati predstavlјaju set statističkih pokazatelјa baziranih na rezultatima dobijenih iz uzorka PG, izračunatih prema unapred definisanoj metodologiji. S obzirom da se radi o jedinstvenoj FADN metodologiji na nivou čitave EU, moguće je analizirati i porediti rezultate sa PG prikuplјene između različitih zemalјa EU. Brošuru možete pogledati ovde:
